Abdesi - Pastrimi para Namazit
Mësoni si të merrni abdes në mënyrë të saktë me udhëzime hap pas hapi, ilustrime dhe shpjegime të detajuara për çdo veprim.
Çfarë është Abdesi?
Abdesi (arabisht: الوضوء, el-wudu) është pastrimi ritual që duhet të kryhet para namazit dhe para disa adhurimeve të tjera në Islam. Është një kusht i domosdoshëm për vlefshmërinë e namazit. Abdesi jo vetëm që pastron trupin fizikisht, por gjithashtu përgatit besimtarin shpirtërisht për të qëndruar para Allahut në namaz.
Allahu thotë në Kuran: "O ju që besuat! Kur doni të falni namaz, lani fytyrat tuaja dhe duart tuaja deri në bërryla; fërkoni kokat tuaja dhe lani këmbët tuaja deri në nyje." (El-Maide, 6)
Profeti Muhamed (paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të) ka thënë: "Namazi nuk pranohet pa pastërti (abdes)." (Muslimi). Gjithashtu, libri "Forma e Namazit të të Dërguarit" thekson se "Çelësi i namazit është abdesi."
Hapat e Abdesit
Nijeti (Qëllimi)
Bëni nijetin (qëllimin) në zemër për të marrë abdes për namaz ose për të hequr papastërtinë e vogël. Nijeti është kusht për vlefshmërinë e abdesit.
Shënim: Shqiptimi i nijetit me gojë nuk është pjesë e sunetit.
Larja e duarve
Filloni me "Bismil-lāh" (Me emrin e Allahut). Lani duart deri te kyçet tre herë, duke filluar me të djathtën. Kjo pastron duart para se të vazhdoni me pjesët e tjera të abdesit.
Shpëlarja e gojës
Merrni ujë në gojë dhe shpëlajeni tre herë. Është mirë të përdorni miswakun (ose brushën e dhëmbëve) nëse e keni.
Pastrimi i hundës
Thithni ujë me hundë (istinshak) dhe pastaj nxirreni atë (istinthar) tre herë. Përdorni dorën e majtë për të pastruar hundën.
Larja e fytyrës
Lani fytyrën nga veshi në vesh dhe nga balli deri te mjekra tre herë. Sigurohuni që uji të arrijë në çdo pjesë të fytyrës, duke përfshirë anët e hundës dhe mjekrën.
Larja e krahëve
Lani krahët deri te bërrylat tre herë, duke filluar me të djathtin. Sigurohuni që uji të mbulojë të gjithë krahun, duke përfshirë bërrylat.
Mes'hu i kokës
Lagni duart dhe fërkoni kokën nga balli deri te qafa dhe anasjelltas, një herë. Kjo është një nga veprimet thelbësore të abdesit.
Mes'hu i veshëve
Me gishtat tregues fërkoni brendësinë e veshëve dhe me gishtat e mëdhenj fërkoni pjesën e jashtme, një herë. Kjo është pjesë e mes'hut të kokës.
Larja e këmbëve
Lani këmbët deri te nyjet (kyçet) tre herë, duke filluar me të djathtën. Sigurohuni që uji të mbulojë të gjithë këmbën, duke përfshirë thembrat dhe nyjet.
Pas marrjes së abdesit, është sunnet të thuhet:
Esh-hedu en lā ilāhe il-lallāh, we esh-hedu enne Muhammeden abduhu we resuluhu.
Dëshmoj se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut dhe dëshmoj se Muhamedi është rob dhe i dërguar i Tij.
Çfarë e prish Abdesin?
Abdesi prishet nga disa veprime dhe gjendje. Kur abdesi prishet, duhet të merret abdes i ri para se të falet namazi. Këto janë gjërat që e prishin abdesin:
1. Dalja e diçkaje nga organet e jashtëqitjes
Kjo përfshin urinën, jashtëqitjen, gazrat, etj. Çdo gjë që del nga organet e jashtëqitjes e prish abdesin.
2. Gjumi i thellë
Gjumi ku personi humbet vetëdijen dhe kontrollin e trupit. Gjumi i lehtë ku personi është ende i vetëdijshëm për rrethinën nuk e prish abdesin.
3. Humbja e vetëdijes
Kjo përfshin të fikët, dehjen, anestezitë, etj. Çdo gjendje ku personi humbet vetëdijen e prish abdesin.
4. Prekja e organeve intime
Prekja e organeve intime me dorë të zhveshur (pa mbulesë) e prish abdesin sipas shumicës së dijetarëve.
5. Dalja e gjakut ose qelbit
Dalja e gjakut ose qelbit në sasi të madhe nga çdo pjesë e trupit e prish abdesin sipas disa dijetarëve.
6. Vjellja e plotë
Vjellja e plotë (me gojë të mbushur) e prish abdesin sipas disa dijetarëve.
Prekja e gjinisë së kundërt, dalja e gjakut nga plaga e vogël, prekja e qenit, dhe ngrënia e mishit të devesë janë çështje për të cilat ka mendime të ndryshme mes dijetarëve. Disa thonë se e prishin abdesin, të tjerë thonë se nuk e prishin.
Është më mirë të merret abdes i ri në rast dyshimi, por nuk është e detyrueshme.
Pyetje të Shpeshta për Abdesin
A duhet të merret abdes për çdo namaz?
Jo, nuk është e nevojshme të merret abdes për çdo namaz nëse abdesi i mëparshëm nuk është prishur. Abdesi mbetet i vlefshëm derisa të prishet nga një nga shkaqet e përmendura më sipër.
Megjithatë, është sunnet (praktikë e rekomanduar) të merret abdes i ri për çdo namaz, edhe nëse abdesi i mëparshëm nuk është prishur. Profeti Muhamed (paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të) ka thënë: "Kush merr abdes duke qenë në abdes, Allahu i shkruan dhjetë të mira." (Ebu Davudi, Tirmidhiu)
Çfarë është tejemumi dhe kur përdoret?
Tejemumi është pastrimi ritual me dhe/rërë të pastër kur nuk ka ujë të disponueshëm ose kur përdorimi i ujit mund të shkaktojë dëm (p.sh., për shkak të sëmundjes). Tejemumi është një zëvendësim i abdesit dhe guslit në raste të veçanta.
Hapat e tejemumit janë:
- Bëni nijetin për tejemum.
- Prekni tokën/rërën/murin e pastër me pëllëmbët e duarve.
- Fërkoni fytyrën me duart.
- Fërkoni duart deri te kyçet.
Tejemumi prishet nga të njëjtat gjëra që prishin abdesin, si dhe nga gjetja e ujit ose mundësia për të përdorur ujin.
A mund të merret abdes me ujë të ngrohtë?
Po, abdesi mund të merret me ujë të ngrohtë ose të ftohtë. Nuk ka kufizime për temperaturën e ujit, për sa kohë që uji është i pastër dhe i përdorshëm për pastrim.
Në fakt, përdorimi i ujit të ngrohtë mund të jetë i dobishëm në mot të ftohtë ose për personat me probleme shëndetësore që nuk mund të përdorin ujë të ftohtë.
A duhet të hiqen unazat dhe ora gjatë abdesit?
Unazat dhe ora duhet të lëvizen pak gjatë abdesit për të siguruar që uji të arrijë në lëkurën poshtë tyre. Nuk është e nevojshme t'i hiqni plotësisht, por duhet të siguroheni që uji të arrijë në të gjitha pjesët e duarve.
Nëse unaza është shumë e ngushtë dhe uji nuk mund të arrijë poshtë saj, atëherë duhet të hiqet gjatë abdesit.